Çeşitli inanışlarda ve farklı geleneklerde toplumun kendi kültürlerine göre kutlanan Nevruz’un gelmesiyle birlikte, Nevruz’un tarihi hakkında bilgi sahibi olmak isteyen kişiler araştırmalarını sürdürüyor.
Nevruzun anlam ve önemini merak edenler, arama motorları üzerinden ‘Nevruz anlamı nedir, neden kutlanır? 2021 Nevruz Bayramı ne zaman?’ sorularına yanıt arıyor.
Peki, Nevruz anlamı nedir, neden kutlanır? 2021 Nevruz Bayramı ne zaman? İşte, Nevruz Bayramı ile ilgili bilgiler..
NEVRUZ NEDİR?
Nevruz geleneğinin tarihi, en son Buzul Çağı’nın bitmesinden hemen önceki günlere yani 15.000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Efsanevi Pers Kralı Cemşid, Indo-Iranlıların avcılıktan hayvancılığa ve yerleşik yaşama geçişini temsil etmektedir.
Farsça ‘yeni gün’ veya ‘yılın ilk günü’ anlamına gelen Nevruz, her milletin kendi kültür değerleriyle özdeşleştirip sembolleştirdiği, özü itibarıyla baharın gelişini haber veren tarihe denmektedir. Baharın ilk günü Nevruz Bayramı olarak kutlanır.
İlk defa 2. yüzyılda Pers kaynaklarında yazılı olarak geçen Nevruz; Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tataristan, Uygur Bölgesi, Anadolu, Balkanlarda ve Türkiye’de her yıl farklı şekillerde kutlanmaktadır.
NEVRUZ BAYRAMI NEDEN KUTLANIR?
Eski çağlarda mevsim değişiklikleri, insanlar için büyük önem arz ederdi. Zorlu geçen bir kışın ardından gelen bahar, yeşillenenen bitkilerin uykusundan uyanması ve sığırların yavrulaması, insanoğlu için büyük bir fırsat ve bolluğun canlanması demekti.
NEVRUZ NE ZAMAN KUTLANIR?
Nevruz her yıl, 21 Mart’ta kutlanmaktadır. Bunun nedeni, Güneşin 21 Mart’a kadar güney yarımküreye daha çok ısı ve ışık vermesi ve bu dengenin 21 Mart’ta eşitlenip daha sonra kuzey yarımküre lehine bozulmasıdır.
Kuzey yarımkürede yaşayan bazı toplumlar, 21 Mart’ı bütün varlıklar için uyanış ve yaradılış günü olarak kabul edip kutlamaktadır. Zerdüştlük ve Bahailer de Nevruz kutlamaktadır. Kürtler, Nevruz’un Kürt ve İran mitolojisinde yer alan Kawa Efsane’siyle bağlantılı olduğuna inanmaktadır. Anadolu ve Orta Asya Türkleri ise Nevruz’un Göktürklerin Ergenekon’dan çıkmasını ve baharın gelişini ifade ettiğine inanmaktadır. İslami bir şenlik olmamasına rağmen İran’da da kutlanmaktadır.
3000 yıldan fazladır kutlanan Pers kökenli bu bayram, 2010 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından Dünya Nevruz Bayramı olarak kabul edilmiş ve Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi’ne eklenmiştir.
TÜRKLERDE NEVRUZ
Nevruz, Göktürklerin Ergenekon’dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışını temsil eder. Türkiye’de bir gelenek, Türk Cumhuriyetleri’nde ise resmi bayram olarak kutlanırken, 1995 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyeti tarafından Bayram olarak kabul edilen bir gün haline gelmiştir.
Türk Takvimi’nde bir gün 12 bölüme ayrılır, her bölüme Çağ adı verilirdi. Bir çağ iki saat, dolayısıyla bir gün de 24 saattir. Her bir çağ ise sekiz Keh ten ibarettir. Yılbaşı olarak gece-gündüz eşitliğinin yaşandığı 21 Mart, Nevruz günü olarak kutlanır. Bu güne ve yeni yılın başladığı âna Yılgayak denir.
Oniki Hayvanlı Takvim ve Melikşah’ın Celali Takvimi’nde yılbaşı olarak belirlenen 21 mart, Divânu Lügati’t-Türk’te de ilkbaharın gelişi olarak belirtilir. Türk edebiyatı ve musikisine de Nevruz; Nevruz-ı Asl, Nevruz-ı Arap, Nevruz-ı Bayati, Nevruz-ı Hicaz, Nevruz-ı Acem ve Nevruz-ı Seba olarak girmiştir.
Tarihte pek çok devlet tarafından bayram ve gelenek olarak kutlanmıştır. Bunların başında Anadolu beylikleri, Eski Mısır, İran, Safavi, Sasani, Moğollar, Selçuklu ve Osmanlı gelir. Selçuklu ve Osmanlı’da millî bayram olarak kutlanan Nevruz, Nevruziye adlı şiirlere ve şenliklerle ziyafet verilerek kutlanırdı.
Özel olarak hazırlanan Nevruziye adlı macun Osmanlı döneminden kalan bir kültür olarak bu gün hâlâ Manisa’da 21 Mart’ta Mesir macunu şenlikleri yapılmaktadır.
Ensonhaber
