Çocuklarda ateşli nöbetler genelde 1 ay- 5 yaş ortasında görülüyor ve aileler tarafından çoklukla epilepsi ile karıştırılıyor. Meğer ateşli nöbet genelde 5 yaşından sonra görülmüyor ve ateşli nöbetlerde çoğunlukla bir enfeksiyon durumu kelam konusu oluyor. Epilepsi ise nedeni hala tam olarak bilinmemekle birlikte, yaklaşık yüzde 60-65 ’i tedavi edilebilir bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Tedavi edilemeyen dirençli epilepsilerde de cerrahi tekniklerin yanı sıra ketojenik diyet ve epilepsi pilleri tedavide değerli bir yer tutuyor. Nöbet geçiren çocukların ailelerinin ve yakınlarının gerçek müdahale konusunda şuurlu olması da büyük kıymet taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Pediatrik Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Selvinaz Edizer, nöbet geçiren çocuklara yapılması gereken müdahaleler hakkında bilgi verdi. 

Ateşli nöbetler genelde genetik oluyor 

Ateşli nöbetler, çocuğun ateşe direncinin düşük olmasıyla alakalı bir durumdur ve ekseriyetle altta bir ailevi hikaye bulunmaktadır. Bunlara spesifik bir tedavi yahut takip yapılmamaktadır lakin sık tekrarladığı ve ailevi nedenler olduğu vakit EEG ile bakılması yahut ilaç başlanması gerekebilir.

Epilepsi çocukluk çağında yüzde 1-5 oranında görülen bir hastalıktır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genelde genetik, metabolik ve gelişimsel süreçle ilgili birçok nedeni olabilmektedir. Çocuk beyni erişkin beyni vaktine gelene kadar bir ekip olağandışı elektriklenmeler yaşayabilir, bunların birden fazla da epilepsi nöbeti olarak görülür ve tedavi gerektirebilir. Her vakit ateşli biçimde olmaz lakin ateşi de tetikleyebilir. Epilepsinin yüzde 60-65’i tedavi edilebilir tiplerindendir. Yaklaşık yüzde 50-60’ı da çocukluk çağının güzel huylu epilepsilerinden oluşur. Geriye kalan yüzde 20-25’lik küme ise dirençli epilepsiyi oluşturur.

Dirençli epilepside ilaç dışı tedaviler dikkat çekiyor

Epilepsi hastalarının %25’i epilepsi ilaçlarına dirençli kümedir. İki ve daha fazla antiepileptik ilaca karşın, nöbetleri devam eden hastalara dirençli epilepsi denmektedir. Bu hastalarda artık, ek bir ilaçtan yarar görme oranı %1-5 ortasında değişmektedir. Bu nedenle bu hastalara ilaç dışı tedaviler önerilmektedir. Bu tedaviler hastanın uygunluğuna nazaran: epilepsi cerrahisi, ketojenik diyet tedavisi ve vagal hudut stimülasyonu ismi verilen epilepsi pili tedavisidir. Epilepsi cerrahisi; hastanın epileptik aktivitesini başlatan odağın ameliyat ile çıkarılması sürecidir. Uygun hastalarda başarılıdır. Lakin operasyon sonrası komplikasyonları olan bir süreçtir.

Dirençli epilepsi hastalarında uygulanan ketojenik diyet, medikal bir tedavi yöntemidir 

Ketojenik diyet tedavisi; büsbütün medikal bir tedavi diyetidir. Dirençli epilepsisi olan kümede; yüksek yağ ile düşük protein ve karbonhidrat oranı halinde ayarlanan menülerle uygulanan bir diyet halidir. Nöbet durdurucu tesiri %45-%66 ortasında bildirilmiş olup, uygun hasta kümelerinde bu oran daha da artmaktadır. Uygulaması bir ölçü güç ve komplikasyonları olan bir tedavi biçimidir. Ailenin ahengi, hastanın ahengi ile takibinin yapabilmesi çok değerlidir. Nöbet durdurucu tesiri yanında düzeneği şimdiye kadar anlaşılamamış bir halde hareket kapasitesini bir ölçü artırdığı ve algısal işlevleri da düzelttiği birçok hasta kümesinde görülmüştür.

Epilepsi pili nöbetleri azaltıyor kimi hastalardaysa büsbütün ortadan kaldırabiliyor

Epilepsi pili (vagal hudut stimülasyonu) uygun dirençli epilepsi hastalarında, örneğin iki ve üzeri ilaç kullanmış fakat hala nöbetleri devam eden çocuklarda değerlendirilebilmektedir. Uygunluk durumuna nazaran cerrahi süreç formunda bir pil tedavisi uygulanmaktadır. Pilin mantığı hastanın uzun süren nöbetlerini durdurmak ve uzun periyotta adeta bir ilaç üzere hastanın nöbetlerini azaltıp, birtakım hastalarda da sonlandırmak halinde bir tedavi metodudur. Bilekte bir mıknatıs vardır, uzunluğunda bir elektrotu vardır. Uzun süren nöbetleri olan, uzun müddet ağır bakım yatışları olan çocuklarda mıknatıs boyna değdirilerek nöbet sonlandırılabilir. 

Bunları öğrenmeden nöbet geçiren çocuğa müdahalede bulunmayın 

Nöbet sırasında, nöbet geçirenlere gerçek biçimde müdahale edilmelidir. En değerlisi hava yolunu denetim altına almaktır. Çocuk sert bir yere yatırılmalıdır. Sağ ya da sol tarafına çevrilmelidir. Zira ağız içi sekresyon ve tükürüğün geri kaçmaması gerekmektedir. Ağzına hiçbir şey sokulmamalıdır ve lisanı çıkarılmaya çalışılmamalıdır. Kafayı hafif geride tutarak yan konumda takip edilmelidir. Nöbetin 2-3 dakika sürmesi ve devam etmesi halinde 112 aranarak hastaneye gitmek üzere hazırlık yapılmalıdır. Çocuk katiyen suyun altına sokulmamalıdır yahut üzerine su dökülmemelidir. Bilinçsiz yaklaşımlar çocuklarda görülen bu tabloyu daha da kötüleştirebilir. Anne babaların bu hususta bilgili olması ve hekimleri ile bağlantıda kalması çok değerlidir.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı